مردم رای بدهند تا بازی رقیب را به هم بریزند

مشروح گفت‌وگوی «فراز» با «فیض‌الله عرب‌سرخی» فعال سیاسی را در ادامه بخوانید.

حضور مردم در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

صبح اول وقت در یوسف آباد رای دادم، تجمع زیادی را شاهد نبودم و چند گزارش تصویری را پیگیری کردم اما معتقد نیستم که جمعیت کمی در انتخابات حضور پیدا کنند همین حالا هم می گویم همه دست به دست هم بدهند و نگذارند در یک رقابت نابرابر کاندیدی رئیس جمهور شود که داورها هم به نفع او کف می زنند.

مهندسی آشکار در انتخابات را تا چه حدی قبول دارید؟

بر همه مردم واضح است که همواره شاهد مهندسی انتخابات بوده‌ایم انتهای مهندسی سال ۹۲  بود که مرحوم هاشمی  رفسنجانی رد صلاحیت شد اما از طرفی شاهد این بودیم که مردم ما در صحنه حضور پیدا کردند و به کلی قاعده بازی را به هم ریختند مردم و به  پروژه جریان و دولت پنهان اجازه ندادند به هدفشان برسند.

همان آدم‌هایی که شما می گویید رای دادند و اجازه ندادند جریان مهندسی انتخابات به هدفش برسد امروز سرخورده و پشیمان هستند؟

ما به عنوان صاحبین رای حق داریم پشیمان باشیم ، من در سال ۹۲ در زندان بودم و خودم نتوانستم رای دهم اما ارزیابی و اعتقادم این است که مردم درست‌ترین کار را در زمان خود انجام دادند، باید ببینیم این سرخوردگی و پشیمانی که امروز من و شما از آن حرف می زنیم چقدر به عملکرد دولت روحانی و تصمیم ما در سال ۹۲ مربوط است؟ مردم آمدند و اجازه ندادند جریان پروژه دولت پنهان به نتیجه برسد.

استدلال کسانی که رای نمی‌دهند این است که در صورت رای دادن هم اتفاقی که به نفع مردم و مدنظرشان است نمی‌افتد؟

من نمی‌گویم به چه کسی رای بدهید، من می‌گویم رای بدهید، شما می‌گویید مردم سرخورده هستند و فکر می‌کنند رای آن‌ها بی‌نتیجه است؟ باید بگویم خیر این گونه نیست با رای ندادن من و شما چه اتفاق مثبتی می‌افتد؟ ببینید نتیجه رای دادن به روحانی روند حرکت مثبت کشور در تعاملات بین‌المللی بود، اگر روحانی رئیس جمهور نمی‌شد ما همین جایی که الان هستیم هم نبودیم و تعاملات بین المللی هم تا همین جا پیش نمی‌رفت.

مردم فکر می‌کنند همین روند مذاکرات هم اگر  نظام بخواهد پیش می‌رود و روحانی و دولتش بی تاثیر بوده‌اند؟

چنین نیست شاید روند مذاکرات را بتوانند استارت بزنند اما مدیریت و صلاحیت و تخصص در پیش‌برد بسیار مهم است، در زمان احمدی نژاد ما نه تنها تحریم بودیم که منزوی هم بودیم اما در زمان روحانی اگر امریکا ما را تحریم کرد اروپا با آن هم‌سو نبود و ما منزوی نبودیم، پس انتخاب روحانی به طور کل کار غلطی نبود، اگر روحانی را انتخاب نمی‌کردیم جلیلی و رئیسی رای می‌آوردند، آیا با رای ندادن مردم روند انتخابات کنسل می‌شد و هیچ کسی انتخاب نمی‌شد؟ پس ما به درستی تشخیص دادیم و رای دادیم. به نظرم این حرف نیست، شما بهترین طرح را به یک ادم ضعیف  بدهید نمی‌تواند اجرا کند همین سیاست خوب را بدهید به جلیلی یک بیانیه می‌خواند و تمام. عملکرد نیروی قوی و ضعیف فرق دارد، نیروهای حرفه‌ای در حوزه خودشان عملکردشان با بله قربان‌گوها  فرق دارد.

از منظر شما همتی نیروی قوی است؟

خیر، اما دو نوع نیرو وجود دارد، نیروی پشت به هدف، نیروی رو به هدف ، همتی رو به هدف است هر چند که کند حرکت کند جهت گیری‌اش درست است در مقابل نیرویی که جهت گیری‌اش  به کلی غلط است انتخاب ما می‌شود. در مناظرات هم شاهد بودیم که جهت گیری‌اش متفاوت بود اما عملکرد را نمی‌دانیم چگونه خواهد بود.

از سال ۹۲ گویا مردم یک خشم دست جمعی نسبت به اصلاحات پیدا کردند؟

ببینید خاتمی، نبوی، مهندس موسوی از جهت گیری‌های صحیح حمایت می‌کردند.

فکر نمی‌کنید، سرمایه‌های اجتماعی از بین رفتند؟

سرمایه‌های اجتماعی هزینه می‌شود برای اینکه از شرایطی که نگران هستیم کشور در خطر قرار بگیرد رها شویم، از فردا اطلاع نداریم، نمی‌دانیم فردا چه اتفاقی می‌افتد مهم این است که امروز با هزینه کردن سرمایه‌های اجتماعی بهترین تصمیم را بگیریم.

تقریبا موضع همه نامزدهای انتخاباتی پایبندی به برجام بود؟

به حرف کاری درست نمی‌شود باید عملکرد و رویکرد را نظاره کرد، احمدی نژاد هم از این حرف ها زیاد زد اما دست‌آوردش برای مردم و اقتصاد این کشور چه بود؟

خودشان سر کار باشند کم تر مانع تراشی می کنند و در راستای برجام ممکن است سریع تر نتیجه بگیرند؟

الان ممکن است برجام را به ثمر برسانند چون به ته خط رسیده‌اند ، حتما  مانع تراشی می‌کنند ولی عملکرد مهم است، وقتی با مانع تراشی‌ها بتوانی بهترین عملکرد را داشته باشی کار درست و به موقع را انجام داده‌ای.

شاهد حمایت یک خانم موتور سوار از ابراهیم رئیسی بودیم، این مسئله از نظر شما باعث نمی‌شود که تصور کنیم فضا و دیدگاه این نامزد با معیارهای جوانان امروز هم‌سو شده است؟

خیر، همواره در همه وعده‌های انتخاباتی و تبلیغات شاهد یک چنین ماجراهایی هستیم، همیشه هنگام انتخابات کم‌تر با مسئله حجاب خانم‌ها برخورد می‌شود اما به محض اینکه رای می‌آورند و انتخابات تمام می‌شود دوباره با همان شدت قبل و حتی بیشتر با مسئله حجاب برخورد می‌کنند، حجاب یه امر دینی است اصل دین اختیاری است ولی ما حجاب را اجباری کرده‌ایم؟ با اساسش که در دین داریم در تضاد شدید است.

شاید نظر کاندیداها نسبت به سال‌های قبل تغییر کرده باشد؟

مردم ما اهل گفت‌وگو هستند، مردم بسیار نجیبی داریم، بیایند رک و پوست کنده با مردم سخن بگویند، اعتراف کنند تا امروز این گونه فکر و عمل می‌کردند و از فردا جور دیگری عمل می‌کنند، شجاعت به خرج دهند، آن زمان مطمئن باشید مردم هم راست را از دروغ تشخیص می‌دهند و به صداقت‌شان رای می‌دهند، اما این وضعی که من امروز شاهد آن هستم اصلا  بویی از تغییر در این افکار نیست و معتقدم دوباره تاریخ تکرار می‌شود.

وقتی حرکت و جنبشی در اجتماع اتفاق  می‌افتد برگشت‌پذیر نیست؟ وقتی خانمی موتور سوار است دیگر نمی‌شود زمان را به عقب برگرداند و نادیده‌اش گرفت؟

تمثیل تمثیل است، همیشه در هر دوره انتخابات همه این بحث ها هست این اولین دوره انتخابات که نبوده ولی بعد از انتخابات همان رویه گذشته بوده و آقایان ثابت کردند که می‌توانند بسیاری از اتفاقات و کنش‌های اجتماعی را سرکوب کنند  یا حداقل نادیده بگیرند.

مردم با تفکر اینکه دولت پنهانی ۸۰ درصد اقتصاد را نابود کرده پس بیست درصد دیگر چه اهمیتی دارد پای صندوق‌های رای نمی‌روند؟

حتی اگر این گونه باشد که ما ۸۰ درصد زیان داده باشیم، هرگز نباید بی‌خیال بیست درصدی شویم که دست دولت است، اصلا شما بگویید پنج درصد همان هم بسیار مهم است و باید برای تک تک ما مهم باشد.

در دو هفته گذشته فضای انتخابات یک فضای بی روح و یخ زده به نظر می‌رسید در یکی دو روز اخیر به نظر می‌رسد کمی فضا بهبود پیدا کرده است؟

طراحی دولت پنهان این است که مشارکت بالا نرود همه کارها انجام شد برای کاهش مشارکت اما من باز هم می‌گویم مردم ما همیشه نشان داده‌اند که اگر بخواهند می‌توانند این طراحی‌ها و معادلات را به نفع خود و کشورشان به هم بریزند.

یکی از اتفاقات عجیب پخش مناظره‌ها در ساعت پنج عصر و روزهای غیر تعطیل بود؟

همه این اتفاقات از ابتدا  بر اساس این بود که سطح مشارکت پایین بیاید تا  نامزد آن‌ها برنده شود، همه این اتفاقات افتاد که مشارکت بالا نرود، سیستم تبلیغات و صدا و سیما همه در خدمت عدم مشارکت مردم بودند که تا حدی هم موفق شدند. از این بالاتر که سخنگوی شورای نگهبان رسما اعلام کرد که تعداد شرکت کنندگان در انتخابات از مشروعیتش چیزی کم نمی‌کند؟ آن‌ها در کشوری که مردم به دولت و نظام اساسا مشروعیت می‌بخشند! باز هم می‌گویم می‌توانیم شرکت کنیم تا به این واسطه حداقل اجازه ندهیم مهندسی‌شان ثمر داشته باشد، حداقل کاری که از ما بر می‌آید این است که این انتخابات تبعیضی را به دور دوم بکشیم و آن وقت نمی‌دانم چه اتفاقی می‌افتد اما معتقدم ما در هر صورت پیروز شده‌ایم.  

شما فکر می‌کنید مانند انتخابات قبلی  ۱۶ میلیون رای  ابراهیم رئیسی گماکان پا برجاست؟

 خیر این گونه نیست، وقتی مشارکت مردم را بی‌اهمیت می کنیم و اشتیاق رای دادن را از مردم می‌گیریم و در نتیجه مردم کمتری در انتخابات شرکت می‌کنند رای ایشان هم ریزش خواهد داشت، درست است که ما در نهایت ضرر بیشتری می‌دهیم اما رای ایشان هم ریزش خواهد داشت من در نظر سنجی که به آن مطمئن هستم مشاهده کردم که رای ابراهیم رئیسی به ۵۱ درصد کاهش یافته و رای همتی به شانزده و نیم درصد رسیده است.

جریان پوششی‌ها چه می‌شود؟ آیا همه کسانی که قرار بود به جلیلی رای بدهند حالا برای رئیسی رای به صندوق می‌اندازند؟

 خیر این گونه هم نیست، ببینید افراد مختلفی که رای می دهند ذهنیت‌های خاص خود را دارند من نمی‌گویم کناره‌گیری جلیلی به نفع رئیسی نیست اما این‌گونه هم نیست که تمام کسانی که به هر دلیلی می‌خواستند به جلیلی رای دهند حالا به رئیسی رای می‌دهند، برخی به کاریزما، چهره و حتی قومیت کاندیدها برای رای توجه می کنند و برایشان مهم است

پس جلیلی مجبور به انصراف شده است؟

بله، همه نگرانی این است که  رای رئیسی از ۵۰ درصد پایین نیاید، همه نامزدهای ما را که رد صلاحیت کردند، جبهه اصلاحات هم که هیچ موضعی نگرفت، ما آمدیم بررسی کردیم و دیدیم حرف هایی که همتی می‌زند به افکار اصلاح طلبی نزدیک‌تر است پس از او حمایت کردیم.

همین که جبهه اصلاحات تعیین موضع نکرده است خودش محل ایراد است؟

خیر طبق اساسنامه ما به‌طور شفاف داریم که هر کسی از هر آدمی، حزبی که دوست دارد می‌تواند حمایت کند، درباره همتی هم شور گذاشته شد ولی نظر جبهه را جلب نکرد . بنابراین هیچ موضعی نداشت، ما می‌گوییم، کاندید نداریم، در این شرایط به کسی رای می‌دهیم که در مقابل تیمی بازی می‌کند که حتی داوران هم برایش کف می‌زنند و این عادلانه  و اساسا رقابت نام ندارد.

بسیاری معتقد هستند شکست حتمی است، برای همین شرکت نمی‌کنند؟

من لازم باشد در شکست هم مشارکت می‌کنم ولی وقتی من نظرسنجی  را دیدم که همتی بالا رفته و رئیسی کم شده، امیدوار شدم که باز هم مردم می توانند این معادله را به هم بریزند. اگر رقابت باشد، تبعیض نباشد، ناسالمی در انتخابات نباشد شکست بی اشکال است.

بسیاری معتقدند ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی شروعی برای رسیدنش به مقام به رهبری است؟

اتفاقا به نظر من با رئیس جمهور شدنش سطح کارش را به سطحی می‌آورد که دیگر از آن فضا و آن اصلح بودن برای رهبری فاصله زیادی می گیرد و من فکر نمی‌کنم ایشان نه تنها بتوانند که رئیس جمهور هم بشوند چه برسد به رئیس حکومت.

هر اتفاقی ممکن است فردا بیفتد، نظرتان راجع به بعد از انتخابات چیست؟

ممکن است امروز بگذرد اما بدانیم که فردایی هم وجود دارد و افکار عمومی نمی‌تواند نادیده گرفته شود، حتما روزی کسی پیدا خواهد شد که مانند مصلحی که امروز راجع به رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی حرف می زند، راجع به اتفاقات امروز هم روشن‌گری خواهد کرد.